Elsbeth Luning is van oorsprong landschapsarchitect en stedenbouwkundig adviseur. In haar rol bij BügelHajema adviseert ze onder andere gemeenten bij de ontwikkeling van gebieden.
De afgelopen jaren heb ik veel samengewerkt met BügelHajema. Maar ook met andere ontwerpbureaus. Soms is dat even wennen voor hen. Maar ik merk dat wij als Bureau voor Conceptuele Zaken echt van waarde kunnen zijn. In dit gesprek deelt ze haar visie op de wereld van vandaag en hoe ze met haar werk bij BügelHajema bij wil dragen aan een duurzame wereld.
Lees hier hoe het is om als ontwerper samen te werken met een partij die de als creatief directeur het proces regisseert, faciliteert en zo de participatie en communicatie oppakt.
De gemeente Zutphen had ons gevraagd een masterplan en stedenbouwkundig plan te maken voor het plan De Hoven Noord. Het was belangrijk dat we daar een goed participatietraject bij zouden doorlopen. Samen met Michel zijn we een plan gaan maken om aan de gemeente te presenteren. In januari en juni 2023 hebben we twee rondes van Meedenkdagen gehouden. Tijdens de eerste ronde hebben we gevraagd hoe de mensen het liefste zouden willen wonen. Daar hebben we een boekje van gemaakt. In de tweede ronde hebben we dat boekje voorgelegd, zodat mensen daar op konden reageren. Zo konden mensen kiezen voor de verschillende denkrichtingen die we voor het gebied hadden uitgewerkt.’
Wat zie jij veranderen als je kijkt naar de manier waarop we wonen, werken en recreëren?
‘Als landschapsarchitect ben ik opgeleid om integraal te kijken naar opgaves. Ik zie aan het landschap om me heen dat het klimaat invloed heeft op de omgeving. Zo is de bodem in de omgeving waar ik woon nu anders dan vijftien jaar geleden; door de verdroging, de verarming en het stikstof dat neerdaalt. Daarom probeer ik in alle projecten die ik doe, de voorwaarden te scheppen om de biodiversiteit in een omgeving te behouden of te versterken. Bijvoorbeeld door te zorgen dat er voldoende droge en natte plekken zijn, door struweelhagen in te plannen en te werken met klimaatbestendig plantmateriaal. Voor mij staat het creëren van een hele fijne leef- of werkomgeving voor de bewoners centraal. Dat doe je door te kijken naar hoe je het landschap inricht, maar ook hoe de sociale stromen in een wijk lopen. In woongebieden wil je een mix hebben van mensen in verschillende levensfases, dat is veel duurzamer. Op die manier kun je een wijk veel langer in stand houden. Je krijgt een sociale samenhang, daardoor wordt een plan toekomstbestendig, omdat mensen echt naar elkaar blijven omkijken.’
Waarom is een gezonde woonomgeving belangrijk voor jou?
‘Ik noem mezelf weleens een wandelende meetpaal. Sinds mijn verhuizing naar de Veluwe ben ik van mijn astmamedicatie af. Voorheen woonde ik in de Randstad en had ik die medicatie altijd nodig. Nu niet meer. Ik woon in een bosrijke omgeving en we hebben in het huis dat we hebben gebouwd goede ventilatie en gladde vloeren. De Veluwe is qua luchtkwaliteit ook vele malen beter dan andere plekken in Nederland. Zo’n gezonde omgeving gun ik iedereen.’
Hoe zorg jij dat er voldoende naar het landschap wordt gekeken bij nieuwbouw?
‘Wat je vaak ziet is dat ontwikkelaars een veel te groot aantal huizen in het plan intekenen. Ik probeer juist heel bewust te kijken naar de oorspronkelijke staat van een gebied en de wensen van de mens. Alleen dan krijg je een goede balans in een project. Dan is het niet alleen maar een stapel huizen en gebouwen, maar wordt het een echte leefomgeving. Zelfs bij grootschalige ontwikkelingen kun je er voor zorgen dat de groenstructuren op de goede plek liggen en dat het water op een goede manier wordt vastgehouden en afgevoerd kan worden naar de lagere delen. Om dat te realiseren, analyseer je de bomen en het landschap. Je houdt de historische kaart erbij om te kijken hoe een gebied is ontstaan en gegroeid, wat de cultuurhistorische elementen zijn. Dat zijn vaak hele mooie parels in het landschap. De vraag is altijd: hoe kunnen we die in de nieuwe plannen inpassen?’
Bureau voor Conceptuele Zaken ontwikkelt concepten voor wonen, werken en recreëren in de wereld na morgen. Dit doen wij voor overheden, organisaties en ondernemers die de kwaliteit van leven van mensen en hun omgeving betekenisvol en duurzaam willen verbeteren. Maar die ook voor steeds ingewikkelder uitdagingen staan.