De Hoven is een wijk binnen de gemeente Zutphen. Gesitueerd aan de IJssel aan de overzijde van de stadskern, grenzend aan uiterwaarden en landerijen heeft de Hoven een heel eigen karakter en cultuur. De wijk heeft zeer diverse inwoners: van echte Heuvenezen/Heufse (mensen die hier zijn geboren en getogen en die zelf een huis hebben in de Hoven) tot import (iedereen die oorspronkelijk niet uit de Hoven komt). De oorspronkelijke tuinderijen aan de noordrand van De Hoven zullen de komende jaren plaats gaan maken voor een nieuwe wijk. De afgelopen jaren zijn verschillende plannen ontwikkeld zoals een structuurvisie voor de Noordrand, een ideeënboek met de bewoners en een wijkontwikkelingsplan. Nu, anno 2023, is het moment gekomen om de plannen door te ontwikkelen naar een Masterplan en stedenbouwkundig plan voor het hele gebied met ruimte voor nieuwbouw (De Hoven Noord), maar ook ruimte voor recreatie en natuur. Met aandacht voor de bestaande woon- en werkomgeving, en in samenspraak met de huidige en toekomstige gebruikers wordt aan dit Masterplan gewerkt.
De aanpak
Bureau voor Conceptuele Zaken werkt in dit project samen met bureau voor de leefomgeving BügelHajema, grafisch ontwerpbureau NLVK, communicatiebureau Change by Communication, en met een integraal team van de gemeente Zutphen (opdrachtgever). Wij zijn verantwoordelijk voor het ontwerp van het participatietraject waarover we ook de regie voeren en waarbinnen we alle sessies faciliteren.
We ontwerpen een traject dat zich richt op het samenbrengen van alle interne en externe stakeholders om gezamenlijk te komen tot input voor het plan voor De Hoven Noord; we betrekken de mensen (waaronder kinderen) uit de Hoven, bewoners, grondeigenaren, ecologen en andere experts, en de gemeente. Dit doen we op basis van een uitgebreide stakeholderanalyse. Doel van het traject is het verder uitbouwen van de ontwikkelde visie en het vormgeven van inspiratie en co-creatie met betrekking tot het Masterplan en stedenbouwkundig plan voor het gebied dat nog ontwikkeld moet worden.
We zijn letterlijk met een leeg blad begonnen om onbevooroordeeld zoveel mogelijk bij de bewoners op te halen. Hierbij positioneren we de nieuwe wijk als deel van het dorp – de Hoven Noord- waardoor het één geheel wordt en niet ervaren wordt als aparte nieuwbouw. We hebben er ook voor gekozen tijdens het project zelf in het gebied te gaan zitten, namelijk in het gebouw van de Duivenvereniging. Door deze aanpak hebben we weerstand en wantrouwen bij bewoners kunnen overwinnen die zich vooraf hadden verenigd in een stichting.
Het traject start met een ambitie- en visiesessie met het integrale team van de gemeente. Daarna volgen themasessies met experts en organisaties uit het gebied (sociaal, fysiek en ecologisch) en interviews met grondeigenaren en ontwikkelaars. Vervolgens betrekken we alle stakeholders bij de planontwikkeling en -uitwerking in de vorm van een reeks MeeDenkDagen die we ook faciliteren. We ontfermen ons ook over de terugkoppeling aan de stakeholders. De werving voor deze dagen hebben we verzorgd samen met vertegenwoordigers van het wijkplatform; samen zijn we met de promotie-koffiekar de wijk ingetrokken.
Op basis van het masterplan en de output van de stakeholdersessies vinden vervolgens schetssessies plaats waarin het stedenbouwkundigplan vorm krijgt. Ook het stedenbouwkundigplan wordt gedeeld tijdens MeeDenkDagen om feedback op te halen.
MeeDenkDagen zijn een effectieve en leuke participatiemethode om met elkaar ruimtelijke en maatschappelijke vraagstukken aan te pakken. De MeeDenkDagen zijn creatief, positief, visueel, professioneel en uitnodigend. Bureau voor Conceptuele Zaken zorgt voor de juiste locatie -dit komt heel nauw in dit soort trajecten-, en door reuring en publiciteit samen met smaak- en spraakmakers uit de Hoven voor een groot bereik; dit zorgt voor nieuwe energie en actieve participatie. Mensen kunnen gedurende de MeeDenkDagen op een eigen gekozen moment het plan inzien, ideeën spuien en wensen of grieven delen. Deze vorm van participatie is toegankelijk, trekt een breed publiek, heeft echt effect, is onderscheidend, transparant in de communicatie en zorgt voor concrete resultaten.
Het resultaat
De gebruikte methoden in dit totaaltraject laat mensen positief nadenken over de toekomst van een plek en legt bloot wat zij belangrijk vinden. Op deze wijze voelen mensen zich betrokken en gemotiveerd om mee te denken. Wij destilleren de achterliggende waarden bij dromen en ideeën en vertalen die naar concrete kansen voor de invulling van de noordrand van de Hoven en de Hoven als wijk. Deze aanpak zorgt niet alleen voor verrijking en toetsing van de visie, maar is ook een vorm van co-creatie waardoor nieuwe ideeën die eigen zijn aan de bewoners/gebruikers van het gebied kunnen worden meegenomen in de planvorming. Het uiteindelijke resultaat is hierdoor herkenbaar voor en wordt gedragen door alle bij de ontwikkeling van De Hoven Noord betrokken stakeholders.
‘Ook Michel stelt de mens centraal, hij is open en luistert naar de wensen van mensen. Mensen konden echt laten weten hoe zij in zo’n gebied zouden willen wonen. Door de samenwerking met Michel is het plan beter geworden, omdat er veel verbinding ontstond tussen de mensen’.
Elsbeth Luning. Landschapsontwerper en stedenbouwkundig adviseur BügelHajema
Lees hier meer over de samenwerking in het interview met Elsbeth
